Rabu, 11 Juni 2025

KONSELU MUNISIPAL PROTESAUN SIVIL KONSELU PROTESAUN SIVIL POSTU ADMINSTRATIVU KONSELU PROTESAUN SIVIL SUKU

 Termu ba Referénsia

Lia-makloke

Orgaun governu lokál maka orgaun ne’ebe besik liu ba povu, iha nivel ida ne’e maka sente liu emerjénsia no iha ne’e mós maka atividade preparasaun, prevensaun, mitigasaun, alíviu hetan planea no hala’o. knar ida ne’e hala’o basea ba Lei no 12/2020 de 2 de Dezembru Lei Protesaun Sivil, ne’ebe fo legalidade ba establese Konselu Munisipal Protesaun Sivil iha artigu 36 ho nia natureza hanesan orgaun konsulta ba Presidente Autoridade Municipais sira ho ko’ordenasaun iha matéria/assuntu protesaun sivil nian iha âmbitu munisipal no Postu Administrativu sira.

KMPC maka xave bainhira hakarak jestaun risku dezastre hetan suksesu. KMPC sei Lidera hosi Presidente Autoridade Municipiu. KMPC maka sei tau-matan ba fó resposta emerjénsia no redusaun risku dezastre ba Municipiu ida tomak no koordena asisténsia ne’ebé mai hosi liur.

Vizaun:

Ita-nia Lei-Inan rekoñese no fó garantia ba sidadaun Timór-oan hotu-hotu direitu ba moris.  Direitu ida-ne’e inklui direitu ba moris saudável no iha balansu ekolojikamente no dever atu proteje ambiente ba jerasaun sira aban-bainrua.

Finalidade:

KMPC sei tau-matan no koordena atividade preparasaun, prevensaun, mitigasaun no rekuperasaun dezastre no presta resposta tuir tempu no efetivu ba populasaun sira iha Postu Administrativu ne’ebé afetadu.

v Membros konselhu Munisipal Protesaun Sivil kompostu husi (artigu 37 lei Basicu Protesaun Sivil)

  1. Presidente Autoridade Munisipal;
  2. Komandante Operasional Munisipal Protesaun Sivil;
  3. Representante hó nivel sira dirigentes nian husi servisus deskonsentradus Administrasaun Direta Estadu nian;
  4. Responsáveis másimu ba forsa defesa no servisu siguransa nian nebé iha Munisípiu;
  5. Representante municipal ida husi servisu ambulansia nó emerjensia médika nian;
  6. Komandante Munisipal Korpu Bombeiros nian.
  7. Adminsitrador Postu Administrativu no Sukus.

vSekretariadu KMPC sei asegura husi Servisu Munisipal Protesaun Sivil.

vRegulamentu Konselhu Munisipal Protesaun Sivil nian sei aprova husi Presidente Autoridade Munisipal.

ØKompetensia ba konselhu Munisipal Protesaun Sivil nian hatu’ur iha artigu 38 lei Protesaun Sivil mak hanesan:

a. Fó konselhu ba Presidente Autoridade Munisipal kona ba  matéria/assuntu protesaun sivil nian iha âmbitu munipal nian;

b. Fó paraser kona ba planus municipal protesaun sivil nian;

c. Akompaña esekusaun ba planus munisipais protesaun sivil nian;

d. Akompaña polítikas protesaun sivil nian iha âmbitu municipal nian;

e. Promove hamutuk hó autoridades kompetentes hodi hala’o funsionamentu ba planus munisipais emerjensia nian, bainhira situasaun né justifika.

 Papel no Knaar sira

Papel no knaar sira hosi KMPC, KPCPA no KPCS kobre atividade barabarak molok, durante no hafoin dezastre ruma mosu.  Relatóriu periódiku kona-ba progresu no rezultadu hosi operasaun sira tenke hato’o ba ANPC hafoin hetan aprovasaun husi Presidente Autoridade Munisipiu.

KMPC nia papel no responsabilidade maka hanesan:

  1. Mitigasaun: Refere ba medida sira fízika no la’ós-fízika ne’ebé foti atu limita impaktu aat hosi perigu dezastre, degradasaun ambientál no perigu teknolójiku.

1.1  Koordena avaliasaun risku komunidade nian ba dezastre, prepara komunidade nia planu asaun, no fiskaliza implementasaun planu hirak-ne’e. 

1.2  Dezenvolve, atualiza no disemina mapa perigu no risku nian ho informasaun sira relevante ba desizór polítika sira, públiku jerál no mós ba komunidade sira be iha risku.

1.3  Prepara, atualiza, koordena no monitór implementasaun Planu Asaun Dezastre Municipiu nian (PADM).  Fó garantia katak PADM sei fó konsiderasaun ba mudansa ambientál.

1.4   Halo integrasaun suku no postu administrativu nia planu sira ba iha PADM.

1.5   Promove integrasaun PADM ba iha estratéjia no orsamentu nivel nasionál nian.

1.6   Haforsa regulamentu sira kona-ba zonamentu, utilizasaun rai no harii-uma ka konstrusaun


  1. Preparasaun: Atividade no medida sira ne’ebé foti sedu kedas atu fó garantia ida ba resposta ne’ebé efetiva ba impaktu hosi perigu sira.

2.1. Dezenvolve sistema alarme sedu ne’ebé povu sira be iha risku bele fasil kompriende no ne’ebé bele minimiza impaktu dezastre ba komunidade sira.

2.2. Fasilita atividade sira haboot konxiensia kona-ba risku dezastre ba iha komunidade.

2.3Asegura informasaun suli ho di’ak no oportunu hosi suku to’o ba nasionál no vise-versa kona-ba perigu sira be atu akontese.

2.4. Fasilita edukasaun no formasaun ba ofisiál lokál, voluntáriu sira no públiku no hala’o ezersísiu simulasaun no prátika sira kona-ba dezastre.  

2.5. Dezenvolve no revee frekuentamente planu preparasaun hasoru situasaun emerjénsia no planu kontinjénsia inklui rezervas (hahán no la’ós-hahán), fatin evakuasaun, Prosedimentu Operasaun Estandarte (SOP), rekursu umanu no finanseira.

  1. Prevensaun: Atividade sira atu fó prevensaun totál ba impaktu aat hosi perigu no fó meius atu minimiza dezastre sira be relasionadu ho ambiente, teknolojia no biolójia. 

3.1. Fasilita atividade sensibilizasaun no edukasaun públiku atu muda hahalok no komportamentu no promove “kultura prevensaun” ida entre povu sira.

  1. Resposta: Fó asisténsia ka intervensaun durante ka imediatamente depoisde dezastre ida atu responde prezervasaun vida no nesesidade sira subsisténsia bázika hosi ema hirak-ne’ebé afetadu. Resposta ne’e bele imediata, kurtu-prazu ka longu-prazu.

4.1Diseminasaun avizu rápida no oportunu ba komunidade/ populasaun sira ne’ebé bele hetan ameasa ba sira-nia an.

4.2. Mobilizasaun ekipa sira ba fó resposta, ativasaun Prosedimentu Operasaun Estandarte (SOP), Sentru Operasaun Municipiu (DOC).

4.3.  Halo jestaun ba operasaun emerjénsia iha terrenu.

4.4.  Halo koordenasaun rápida ba área afetadu, analiza no fó-hatene buat sira be hetan iha área ne’ebá ba ANPC Diresaun Nasionál Jestaun Riskus Dezastre (DNJRD).

4.5. Halo koordenasaun rekursu sira ne’ebé Municipiu iha atu fó resposta ida efetivu no oportunu ba nesesidade sira be identifika ona; no

4.5. Bainhira presiza, rekomenda no fó informasaun nesesária ba nivel nasionál.

 5Rekuperasaun: Desizaun no asaun sira ne’ebé foti depoisde dezastre ida mosu ho hanoin atu restaura ka mellora kondisaun moris pre-dezastre komunidade afetadu nian, iha tempu hanesan dudu no fasilita ajustamentu nesesáriu ba reduz risku.

5.1Koordena no monitór atividade rekuperasaun sedu nivel Municipiu nian, ne’ebé inklui mós abastesimentu nesesidade bázika, porezemplu ai-han, hatais no uma no restaurasaun sistema liña-moris nesesária (hanesan; eletrisidade, komunikasaun, bee no sintina, transporte, etc).

Hato’o relatóriu ba ANPC - DNJRD kona-ba inisiativa sira rekuperasaun nian.

 5.2Koordena ho DNJRD kona-ba implementasaun polítika rekuperasaun uma inklui verifikasaun no distritbuisaun.

5.3. Fiskaliza lei no orden iha komunidade sira.

5.4. Fasilita normalizasaun atividade ekonómika iha komunidade sira.

KONSELU MUNISIPAL PROTESAUN SIVIL KONSELU PROTESAUN SIVIL POSTU ADMINSTRATIVU KONSELU PROTESAUN SIVIL SUKU

  Termu ba Referénsia Lia-makloke Orgaun governu lokál maka orgaun ne’ebe besik liu ba povu, iha nivel ida ne’e maka sente liu emerjénsi...