Difinisaun Karta:
Karta hanesan dokumentu ida ne’ebe ema ka
grupo ruma uja hanesan fonte ba informasaun ka hanesan moos hatoo informasaun
ba ema ka grupo sira seluk tuir buat ne’ebe hakerek iha karta ne’e nia laran.
Karta moos hanesan fonte komunikasaun ba ema hotu-hotu tuir funsaun karta
ida-idak nian.
Objektivu Husi Karta:
Karta ne’ebe ema hakerek iha objektivu no
funsaun ketak-ketak tuir tema karta ne’e no nia assuntu iha karta ne’e. Ba
jeral karta hanesan fonte informasaun ba ema hotu-hotu ka hanesan hato’o
informasaun ba ema ka grupo ruma.
Iha modelu karta
ne’ebe barak ho objektivu ne’ebe diferensia, hanesan moos fo informasaun ne’ebe
diferensia moos ba ema ka grupo ida.
Oinsa bele
hakerek karta:
Ema hotu bele hakerek karta tuir nia
komprensaun, maibe karta ne’ebe atu sai diak mak tenke iha esplikasaun ne’ebe
klaru ba assuntu ka objektivu ruma ne’ebe los atu ema ne’ebe ita direje ba bele
komprende diak karta ne’ebe ita hakerek. Iha moos parte ida ne’ebe importante
mak karta ne’ebe los uja karimbu ka cap ne’ebe iha atu hatudu katak karta ne’e
iha legalidade.
Modelu-modelu no Exemplo karta:
KARTA REKEREMENTU
Karta rekerementu hanesan karta ne’ebe ema ka grupo ida halo atu husu
ba ema seluk ka grupo seluk hanesan director, administrador no seluktan ho
objektivu husu ajuda kona ba buat ne’ebe ema ka grupo ne’e persija no karta
rekerementu ne’e ita halo wainhira ita persija husu, halo buat ruma ka atu
halao aktividade ruma. Exemplu karta rekerementu ba servisu, karta rekerementu
ba ajudasaun orsamentu, karta rekerementu ba mudansa fatin servisu no seluktan.
Kriteria hakerek
karta rekerementu:
·
Iha parte permeiru ita sei hakerek data, fulan
no tinan ita halo karta rekerementu ne’e
·
Numeru karta rekeiramnetu moos presija hakerek
hodi ema ne’ebe simu karta ne’e bele komprende, tamba tuir fusaun karta
rekerementu hanesan karta ida ne’e ita kuando halo atu husu ajuda no seluktan
tuir ita nia persija
·
Tuir tan ita tau ema ne’ebe ita deriji karta
ne’e ba sira ho iha hela fatin hanesan fatin ne’ebe universal ba ema hotu-hotu
·
Iha tuir tan ita hakerek ita hanoin ka ita nia
interesante iha karta ne’e nia laran
·
Hakerek moos ita nia objektivu husi karta ida
ne’e
·
Husu sira nia hanoin no obrigadu tebes ba sira
ne’ebe ita fo hakarak hodi fo hanoin ba sira atu bele iha interesante ba ita
nia karta ne’e
·
Ikus liu hakerek ema ne’ebe responsabilidade
no moos ema ne’ebe hakerek karta ne’e hodi ema iha garantia
Exemplo karta
rekerementu ajudasaun ba desastre naturais
Buibau, 10, Januari 2012
No : 2
Pagina : Rekerementu ajudasaun no suporta ba Desastre Naturais
Ba :
Sr/a
Francisco da Silva
Iha Fatin
Ho respeitu,
Ho hanoin katak ita nia komunidade ne’ebe hetan desastre naturais,
Ho lisensa hanesan chefe do suco ho membru konselhu do suco iha hanoin hakarak
hetan partisipasaun ajuda no suporta husi ita hotu ba ita nia komunidade ne’ebe
agora dadaun hetan hela desastre naturais. Ho objektivu atu halo kaman ita nia
komunidade ne’ebe hetan susar husi desastre naturais ida ne’e.
Ami simu buat hotu ne’ebe ita bo’ot sira hakarak tau hodi fo ajuda
no suporta ita nia komunidade ne’ebe hetan hela desastre naturais hanesan
material no moos laos material tuir ita bo’ot sira nia hanoin no partisipasaun.
Ita bo’ot sira nia ajudasaun ami sei entrega direitamentu ba ita nia komunidade
ne’ebe agora dadaun hetan desastre naturais iha sira nia fatin.
Mak ne’e deit karta rekerementu ne’ebe ami conselhu do suco halo,
hodi fo hanoin ida ba ita hotu atu bele suporta no ajuda ita nia komunidade
sira ne’ebe hetan hela susar, tamba ho ajudasaun no suporta ida ne’e sei
signifika tebes ba sira nia moris agora.
Ho konselhu do Suco nia naran ami agradese no husu Obrigadu wain
ba ita bo’ot sira ajudasaun ho suporta.
Chefe do Suco
Buibau
(Francisco
Ximenes)
Pessoal Apoiu
Administrasaun do Suco
Buibau
(Moises
Sarmento)
KARTA KONVITE
Difinisaun karta konvite:
Karta konvite
hanesan karta ida ne’ebe atu konvida ema ka grupo ruma atu tuir aktividade
ruma. Objektivu husi karta ne’e mak fo informasaun atu hatudu legalidade hodi
nune’e ema ne’ebe ita deriji karta ne’e iha interese atu bele partisipa.
Exemplo kriteria oinsa atu hakerek atu
hakerek karta konvite ho diak:
I.
Diresaun karta
Hakerek iha leten diresaun ka karta
ne’e atu hato’o ba ema se no iha linha tuir mai hakerek ema nia posisaun ka nia
servisu.
Exemplu; Hato’o Ba : Ex.mo Sr.
Fracisco Guterres depois iha parte okos hakerek ho ema ne’e nia posisaun
hanesan Admnistrador sub distrito Laga. Ita moos bele hakerek dereitamente deit
nia posisaun, kuando ita la hatene ema ne’e nia naran kompletu.
Exemplu; Hato’o ba : Ex.mo Sr.
Admistrador Subdistritu Laga.
II.
Numeru Karta
Numeru karta hanesan parte ida ne’e ema atu hatene total karta iha
fatin ida halo ona karta ne’e dala hira. Ida ne’e moos hanesan parte ida
legalidade atu karta konvite hotu ne’ebe sai husi fatin ida iha numeru karta
hodi labele iha kopia karta ida ne’e husi ema seluk. Exemplu kodigu ba numeru
karta: 03/02/SB/2012;
03 hanesan numeru ema ne’ebe ita fo konvite ba hanesan administrador Distritu,
02 hanesan durante tinan ida ne’e total konvite ne’ebe fo sai ona, tuir mai tau
moos kodigu Suco nia naran hanesan Soba bele hakerek SB no ikus liu tinan 2012
III.
CC(Carbon Copy)
CC hanesan total kopia karta konvite ba ema hotu ne’ebe ita
Diriji.
Exemplu: karta ida ne’ebe ita fahe ba Administrador Subdistritu
Laga no Administrador Distritu Baucau no moos ema seluktan, ita sei hakerek iha
parte CC. Iha parte ne’e CC moos importante, tamba ema ne’ebe ita konvida bele
hatene ita nia karta konvite ne’e diriji ba ema ne’ebe deit no ida ne’e sei
halo sira iha interesante tebes atu tuir ita nia aktividade hotu.
IV.
Assuntu
Assuntu ka topiku iha konvite ida nia laran, hanesan parte
importante ida husi karta ne’ebe ita hakerek. Ho assuntu ne’ebe iha ema sei
hatene tipu atividade saida mak ita atu organiza.
V.
Konteudu karta
Antes tama ba konteudu husi karta ita
tenke hakerek Ho respeitu, atu ema
ne’ebe simu ita nia karta sente iha dignidade no iha interese atu le’e no
komprende assuntu saida mak ita atu hatoo iha karta laran. Linha tuir mai ita
hakerek aktividade saida mak ita atu halo ho introdusaun badak no objektivu
husi ita nia karta ne’e. Exemplu hosi konteudu karta;
·
Intrudusaun Badak
husi Suco ka chefe Suco no moos bele tau profil suco nian
·
Hakerek objetivu
husi aktividade ne’e atu ema ne’ebe ita deriji karta bele komprende ita nia
aktividade nia objetivu
VI.
Ajenda
Ajenda moos sai parte importante liu
iha karta ida, iha parte tolu importante liu iha karta mak hanesan :
-
Data
-
Fatin
-
Horas
Ita presija hakerek data atividade,
fatin ita hala’o atividade no moos horas hahu atividade ne’e.
Exemplu;
·
Data
Ita hakerek loron, fulan no tinan
wainhira ita halao aktividade ida, hodi nune’e sai informasaun ba ema ne’ebe
ita deriji karta atu bele perpara an no tempo atu tuir ita nia aktividade.
Exemplo: Loron 01 Fevereiro 2012
·
Fatin
Fatin ne’e hanesan assuntu ida importante
atu ema bele hatene iha ne’ebe ita halao ita nia aktividade no iha ne’e ita
hakerek kompletu fatin ne’ebe ita realiza ita nia aktividade, nune’e hanesan
matadalan ida ba ita nia tarjetu. Exemplo: boleha, Sede do Suco Soba, Subdistritu
Laga,Distritu Baucau.
·
Horas
Horas moos importante tebes atu ema
bele hatene aktividade nia abertura no enseramentu. Exemplo: Tuku 09.00-12.00
VII.
Liafuan taka
Iha ne’e ita hakerek liafuan ne’ebe
bele halo ema bele partisipa diak no husu obrigadu ba sira nia partisipasaun no
kolaborasaun atu sira bele iha interese ba ita nia aktividade.
VIII.
Data halo karta
Data ne’ebe ita hakerek karta moos
importante atu ita hakerek atu ema bele hatene ita nia preparasaun ba ita nia
aktividade.
IX.
Assinatura
Iha parte ne’e importante moos atu ema
hatene hodi hatudu katak karta ne’e formal no diak liutan ita tau moos ita nia
karimbu suco nian.
X.
Anexo
programa
Lista
programa hotu ne’ebe detail kona ba aktividade hotu iha programa ne’e nia laran,
exemplo; Horariu orador, assuntu ne’ebe koalia no horas koalia no seluktan
EXEMPLO:
Hato’o ba : Ex.mo Sr. Fransisco
Guterres
Administrador
Sub- Distritu Laga.
No :
03/02/SB/2012
Cc :
Administrador Distritu Baucau.
Assunto :
Konvite
Ho
respeitu,
Suco Soba hanesan Suco ida ne’ebe
pertense ba Sub-Distritu Laga Distritu Baucau, ne’ebe ho populasaun mayoria
moris ho fila liman. Hare’e ba realidade ne’ebe akontense iha suco Soba,
partisipasaun feto sira iha politika sei menus liu, nune’e Suco Soba sei
organiza enkontru ida kona ba “Partisipasaun feto iha Moris Politika iha Nivel
Rural“ ho objektivu atu hasa’e kapasidade no fahe informasaun ba feto sira, atu
bele partisipa iha politika nivel rural hodi bele atinji igualdade jéneru.
Nune’e, Konselhu do Suco Soba, hakarak
atu konvida ita boot hanesan Administrador Sub- Distritu Laga atu bele
partisipa iha atividade ne’e, ne’ebe mak sei realiza iha :
Loron :
Segunda - Feira
Data :
1 de Fevereiru 2012
Fatin :
Boleha, Sede Suco Soba, Sub Distritu Laga Distritu Baucau.
Mak ne’e deit ami nia konvite, ba ita
boot nia partisipasaun no kolaborasaun ami hato’o obrigada wain.
Laga, 30 Janeiro 2012
Chefe do Suco
Soba
(Francisca Monica)
Pessoal Apoiu Administrasaun do Suco
Soba
(Agustinho da
Costa Belo)
KARTA REKOMENDASAUN
Difinisaun karta rekomendasaun
Karta rekomendasaun hanesan karta ne’ebe ita halo hanesan shefi,
dosente, shefi do suco, lider ida atu esplika ema ida tuir dadus ne’ebe iha no
tuir buat ne’ebe nia persija.
Wainhira hakerek karta rekomendasaun ida ita tenke hare moos buat
balun ne’ebe importante atu ita bele hakerek ho diak:
1. Rekomendasaun
ba ema ida, tenke hare no esplika kona ba ema ida ne’ebe husu ka ema Segundo ne’ebe
halo ka atu foti karta rekomendasaun ne’e tuir saida mak nia hakarak halo ka ho
objetivu saida.
2. Iha
karta ne’e nia laran moos sei iha esplikasaun ne’ebe sei la hatudu ba buat
ne’ebe segredu hodi nune’e ema ne’ebe le karta ne’e komprende ho diak.
3.
Iha karta ne’e nia laran sei esplika moos
dadus pesoal ne’ebe kompletu ho relasiona kona ba ema ida nia servisu, atetude
no seluktan.
Funsaun karta rekomendasaun:
1. Ba
ema ida ne’ebe halo ka foti karta rekomendasaun ne’e hanesan funsaun karta ida
ne’ebe koalia liu no esplika liu kona ba atetude ema ne’e nia diak.
2. Ba
ita ne’ebe fo ka hakerek karta rekomendasaun ne’e hanesan hatudu dalan hodi
bele kolabora diak liutan ho ema ne’ebe halo ka foti karta ne’e.
3. Ba
ema ne’ebe dala tolu ka ema ne’ebe simu karta rekomendasaun ne’e hanesan atu
hetan deit dadus pesoal kona ba ema ne’ebe halo ka foti ona karta rekomendasaun
ne’e, hodi bele komprende diak liutan ema ne’e nia informasaun.
Oinsa hakerek karta Rekomendasi
·
Karta ne’e nia kapa hakerek ho kompletu ho
hela fatin no hakerek liafuan karta rekomendasaun ho letra ne’ebe boot ka
kapital.
·
Hakerek moos Identidade ema ne’ebe hakerek ka
fo no moos halo ka foti karta rekomendasaun ne’e hanesan nia naran, data no
fatin moris, hela fatin no buat seluk ne’ebe karik persija.
·
Hakerek moos numeru karta identidade ka
kartaun Eleitoral hodi ema bele hatene nia formalidade no legalidade.
·
Iha karta ne’e nia laran sei hakerek
esplikasaun husi ema ne’ebe fo ka hakerek karta rekomendasaun ne’e ba ema
ne’ebe halo ka foti karta rekomendasaun ne’e.
·
Hakerek moos kona ba ema ne’ebe halo ka foti
karta ne’e nia atetude ka komportamentu.
·
Husi karta rekomendasaun ne’e moos bele iha
esperansa kona ba funsaun karta ne’e.
·
Ikus husi karta rekomendasaun ne’e mak hakerek
fatin no tempo ka data karta ne’e fo sai no iha moos identidade husi ema ne’ebe
fo karta rekomendasaun ne’e ho nia asinatura numeru kartaun ka dokumentus ruma
ne’ebe legal no moos tau karimbo ka cap ne’ebe ema bele iha garantia, tamba
hanesan sai responsabilidade ba legalidade karta ida ne’e.
EXEMPLO :
KARTA REKOMENDASAUN
Ema ne’ebe rekomenda iha okos ne’e:
Naran :
Aureliano de Jesus
No. cartaun Eleitoral :
0178233
Seksu :
Mane
Estadu Civil :
Casado
Pojisaun :
Chefe do Suco Sagadate
Ho ida ne’e fo rekomendasaun ba:
Naran :
Silvio Magno A.Alves
No. Cartaun Eleitoral :
056749
Seksu : Mane
Estadu Civil :
Solteiro
Pojisaun :
Desemprego
Rekomenda tuir dadus no valores pessoal ne’ebe iha ami, katak:
1. Iha
disiplinado no iha prestasaun ne’ebe diak durante nia halao servisu ruma
2. Nunka
halo krime hasoru Nasaun, instutuisaun, Ngo no Orgaun seluk
3. Iha
saude ne’ebe diak atu halao knar ba servisu ruma
4. Iha
interese atu servisu hodi desenvolve an, fatin servisu no moos ba Nasaun
5. Nunka
iha atetude krime ne’ebe kontra lei no norma ne’ebe vigora iha Nasaun ida ne’e
Ho karta rekomendasaun ne’e, ema ne’ebe halo karta rekomendasaun
ne’e iha konfiansa atu halao buat ida tuir planu ne’ebe iha.
Too ba iha ne’e deit karta rekomendasaun ne’e atu uja tuir
nesecidade ne’ebe iha.
Sagadate, 24 Januari 2012
Chefe do Sagadate
(Aureliano
de Jesus)
No. Cartaun Eleitoral: 0178233
